Clickertraining voor katten!

In de eerdere blog gingen we al in op de vraag "Kun je een kat trainen?". Het antwoord was volmondig ja! Deze keer gaan we echter in op een specifieke manier van trainen; clickertraining! Dit is namelijk een super handige manier om je kat snel dingen aan te leren. Ik zal je meer vertellen over wat clickertraining is en uitleggen hoe je te werk gaat (inclusief leuke filmpjes ter illustratie). 

Wat is clickertraining?
Clickertraining is een positieve manier van trainen, waarbij je traint door middel van beloning. Je gebruikt hiervoor een clicker: een klein plastic doosje met een knopje dat je kunt indrukken. Je hoort dan een klikgeluidje. 
Tijdens het trainen is die klik een teken dat je kat het goed doet. Nu zul je denken: hoe weet mijn kat dat die klik iets goeds is? Dit leer je van tevoren aan. Voor je echt gaat trainen, koppel je het klikgeluidje eerst aan een beloning, zoals een snoepje. 

Voordelen van clickertraining
Als de klik enkel een teken is van de beloning die gaat volgen, waarom zou je dan clickertraining gebruiken? Het belangrijkste voordeel is eigenlijk het volgende:

• Met een clicker kun je heel precies timen. Wanneer je kat je bijvoorbeeld een high five geeft, wil je precies kunnen belonen op het moment van die high five. Je wil dan niet nog een snoepje uit je zak moeten vissen, waardoor je kat moet gokken waar de beloning nu precies voor is. Zeker bij ingewikkeldere trucjes kan die timing erg van belang zijn. Een clicker is dus gewoonweg sneller en preciezer.

De eerste stap van clickertraining
De allereerste stap bij clickertraining, is het koppelen van het klikgeluid aan een beloning. Het eenvoudigste is om hierbij te werken met snoepjes:

1. Klik met de clicker en geef je kat direct hierna een snoepje
2. Herhaal dit een aantal keer, liefst op een redelijk hoog tempo
3. Na een paar herhalingen klik je weer met de clicker, maar wacht je heel even om te kijken of je kat je al "zoekend" gaat aankijken/op de grond gaat zoeken naar het snoepje. Dat is namelijk een teken dat je kat de link aan het leggen is tussen clicker en snoepje. Is dit niet het geval? Herhaal dan stap 2. 
4. Herhaal het nog een paar keer, om de link verder te bevestigen. Blijft je kat positief reageren op het geluid (kijken/zoeken naar snoepje)? Dan is de link tussen clicker en geluid gelegd en kun je verder.

Het aanleren van een nieuwe trucje: hoe lok ik het gedrag uit?
Er zijn verschillende methoden om bepaald gedrag aan te leren. Een paar belangrijke vormen zijn: shaping, luring & capturing.

• Shaping: hiermee wordt bedoeld dat je gedrag vormt door verschillende "variaties" van het uiteindelijk gewenste gedrag te belonen. Denkende aan de high five, zou je bv ook al belonen als je kat enkel een pootje optilt, ook al raakt het je hand nog niet. Dit bouw je op en zo kom je uiteindelijk bij het gewenste gedrag uit.
• Luring: dit is letterlijk "lokken" met de beloning. Je lokt het gedrag dus uit, door middel van het snoepje. Als je je kat wil laten zitten, kun je bv heel makkelijk een snoepje boven hun hoofd houden; veel katten gaan dan zitten. 
• Capturing: dit is een wat meer passieve manier van trainen. Eigenlijk wacht je hierbij tot je kat het gedrag vanzelf laat zien. Wil je je kat laten liggen? Dan zou je kunnen wachten tot hij vanzelf gaat liggen en dan klikken en belonen. Nadeel is dus wel dat je dan eigenlijk permanent je clicker op zak moet hebben en goed moet opletten. Maar het kan nuttig zijn als shapen niet lukt.

Clickertraining stap voor stap
Hoe leer je dan een nieuwe trucje aan? Aan de hand van filmpjes neem ik je mee in het aanleren van iets nieuws. In dit geval werk ik voornamelijk door middel van shaping. In de filmpjes leer ik onze kat Luna aan op met haar voorpootjes op het omgekeerde mandje te gaan staan. Dit kende ze voorafgaand aan deze filmpjes nog niet. Wel was zij al bekend met de clicker, dus ze weet uiteraard wel dat klikken een beloning betekent.

Filmpje 1 (sorry voor het wazige eerste stukje): in dit filmpje zie je dat het mandje net is neergezet. Ik gebruik hier ook wel een beetje luring, om haar geïnteresseerd te krijgen in het mandje. Ik gebruik in dit geval vooral mijn vingers en tik op het mandje. Zoals je ziet klik ik hier al, zodra ze ook maar naar het mandje kijkt (shaping dus). Vervolgens loopt ze even weg, maar als ze terugkomt en ik weer naar het mandje wijs, gaat ze een stapje verder. Ze legt er nu een pootje op, waar ik uiteraard meteen op reageer door te klikken. In haar geval ging dit heel snel; soms heeft een kat meer tijd nodig. Dan kan het zomaar zijn dat je een paar keer enkel kijken naar het mandje moet belonen. Na een paar keer wacht je even met belonen en kijk je of je kat een stapje verder wil gaan. Omdat er ineens geen beloning meer volgt voor kijken naar het mandje, gaan ze vaak iets anders proberen, zoals met pootje ernaartoe. Dat beloon je dan uiteraard direct. 

Filmpje 2: hierna gaan we verder naar de volgende fase. Ik wil nu dat ze 2 pootjes op het mandje zet, dus beloon niet meer bij 1 pootje. Uiteraard verwacht Luna nog steeds haar beloning, dus ze gaat meer proberen. Al snel volgt het tweede pootje, en dat wordt natuurlijk weer beloond. Erna zie je dat ze het nog een paar keer probeert met 1 pootje. Dit beloon je dan dus niet; je wacht tot ze nogmaals met 2 pootjes erop gaat staan. 

Filmpje 3: vervolgens kun je nog een stapje verder gaan, door een commando te koppelen aan de actie. In dit geval is dat "op". Luna heeft nu laten zien steeds goed met 2 pootjes op het mandje te gaan als ik erop tik. Daarom zeg ik nu steeds terwijl ze de actie uitvoert "op". Zo hoop ik dat ze het woord "op" gaat koppelen aan de actie. 

Filmpje 4: de laatste stap is langzaam overgaan tot het geven van het commando, zonder nog te tikken op het mandje. Zoals je ziet ging dat niet in 1x goed, maar er was maar 1x wijzen nodig (ipv echt tikken), om haar er op te laten gaan staan. En de keer erna was het commando genoeg. Zo heeft ze dus een volledig nieuw trucje aangeleerd!

Tot slot: belangrijk is wel dat je altijd blijft belonen! Wanneer je trucjes aanleert klik je op de juiste momenten, maar daarna moet wel ook nog de beloning volgen. Pas als ze het trucje goed kunnen, kun je dat iets afbouwen, maar let er op dat er regelmatig een beloning volgt, anders heb je kans dat het gedrag uitdooft.

Wil je zelf aan de slag met clickertraining? Bestel dan hier dan snel je eigen clicker! Op zoek naar fijne beloningen? Tussen de snacks vind je veel lekkere en gezonde snoepjes! In de volgende blog deel ik een volledig stappenplan voor het aanleren van een high five, om je zo hopelijk een beetje op weg te helpen!